Kül Testi Nedir? Nasıl Yapılır?
Kül testi, plastik ürünlerde bulunan dolgu maddesinin oranını belirlemek için yaygın olarak kullanılan bir yöntemdir. Bu test, organik maddelerin yakılması sonucu oluşan inorganik madde oksitlerinin geriye kalan kalıntısını ölçer. Özellikle organik madde içeren ürünlerde, inorganik madde içeriğini belirlemek için kül miktarı tayini önemlidir.
Teste başlamadan önce, numune alınır ve hassas bir tartıda ölçümüne başlanır. Ardından, numune kroze adı verilen bir kap içine konur ve tekrar tartılarak işlem devam eder. Numune, 800°C’ye kadar ısıtılan bir kül fırınında yaklaşık 30 dakika boyunca bekler. Bu süre zarfında, organik bileşenler yanar. Geriye dolgu maddesi olarak kullanılan inorganik maddeler kalır, örneğin talk ve kalsiyum karbonat gibi.
Yakma işlemi sona erdikten hemen sonra, kül kapları hızla bir desikatöre alınır ve oda sıcaklığına gelene kadar bekler. Daha sonra tekrar hassas bir tartıda ölçüm yapılarak tamamlanır. Son tartım, kroze ile geriye kalan kül arasındaki farkı gösterir, böylece dolgu maddesinin oranı belli olur.
Bu testler genellikle 1200°C’ye kadar ulaşabilen elektrikle ısıtılan fırınlarda gerçekleştirilir. Fırınların sıcaklığı yavaşça yükseltilir ve örneklerin eşit şekilde ısıtılması için düzenli olarak yerleri değiştirilir. Ancak, fırınların orta, ön ve arka kısımlarında ısının tamamen eşit olması garanti edilemeyebilir, bu nedenle örneklerin yerleri düzenli aralıklarla değiştirilmelidir.
Bu süreç, plastik ürünlerde bulunan dolgu maddesinin oranını belirlemek için güvenilir bir yöntem sağlar. Sonuç olarak endüstriyel uygulamalarda önemli bir rol oynar.
Kül Tayini Cihazı
Kül Test Cihazında Kullanılan Krozeler
1. Porselen krozeler: Yumuşatılmış porselen tozları gibi, yumuşatılmış cam tozları da gözenekli bir iskelet oluşturur. Bu iskeletlerin gözenekleri, kullanılan tozların büyüklük derecesine bağlı olarak değişir. Bu tür yapılmış krozeler, sabit tartıma getirilmesi kolay olması sebebiyle tercih edilir. Kil krozeler, 1200 °C’ye kadar ısıtılabilme özelliği ve düşük maliyeti nedeniyle öne çıkar. Ancak, kullanımı zorlaştıran bir özellikleri de nemi kolayca emmeleridir.
2. Gooch krozeler: Gooch krozeleri, cam krozelerle benzer bir şekle sahiptir ancak porselenden yapılmıştır. Alt kısımları genellikle deliklidir veya cam krozelerde olduğu gibi gözeneklidir. Delikli olanların üzerine genellikle amyant lifleri yerleştirilmelidir. Bu krozelerin sabit tartıma getirilmesi sırasında avantajları vardır. Amyant lifleri, dayanıklı olmaları ve kolayca yırtılmamaları sebebiyle asitlerle ya da bazlarla etkileşmezler.
3. Metal krozeler: Metal krozeler arasında en yaygın olarak kullanılanlar nikel, demir ve platin krozelerdir. Platin krozeler, delikli platin kroze içine yerleştirilen (NH4)2PtCl6 bileşiğinin yüksek sıcaklıkta parçalanmasıyla hazırlanır. Bu bileşiğin parçalanması sonucunda kroze dibinde gözenekli bir platin tabakası oluşur. Bu işlem zahmetli ve maliyetlidir ancak özellikle HF içeren ve sıcak NaOH içeren maddeleri süzme işlemlerinde oldukça gereklidir.
